Om als ANBI aangewezen te worden door de Belastingdienst moet een instelling aan de volgende voorwaarden voldoen:

• De instelling zet zich voor minstens 90% in voor het algemeen belang. 
  Dit is de 90%-eis.
• De instelling heeft met het geheel van haar algemeen nuttige activiteiten geen winstoogmerk.
• De instelling en de mensen die rechtstreeks bij uw instelling bertrokken zijn, voldoen aan de integriteitseisen.
• De bestuurders of beleidsbepalers van uw instelling mogen niet over het vermogen van de instelling beschikken, alsof het hun eigen vermogen is. Er moet sprake zijn van gescheiden vermogen.
• De instelling mag niet meer vermogen aanhoude dan redelijkerwijs nodig is voor het werk van de instelling.
• De beloning voor bestuurders is beperkt tot een onkostenvergoeding of minimale vacatiegelden.
• De instelling heeft een actueel beleidsplan.
• De instelling heeft een redelijke verhouding tussen kosten en bestedingen.
• Geld dat overblijft na opheffing van de instelling, wordt besteed aan een ANBI met een soortgelijk doel.
• De instelling voldoet aan de administratieve verplichtingen.
• De instelling publiceert bepaalde gegevens op een internetsite.

Een van de voorwaarden om als ANBI te worden aangewezen is dat de bestuurders of beleidsvepalers van de instelling niet over het vermogen van de instelling mogen beschikken, alsof het hun eigen vermogen is. Er moet sprake zijn van een gescheiden vermogen.

Als voorbeeld waar het mis kan gaan met dit gescheiden vermogen gebruiken we een rechtszaak van de Rechtbank Gelderland¹. De zaak betrof het volgende:

Volgens de statuten van stichting X beoogt zij een algemeen nut. De stichting heeft in 2012 een verzoek ingediend bij de Belastingdienst om te worden aangemerkt als een ANBI², maar dit verzoek is afgewezen. De Rechtbank heeft hier over geoordeeld dat stichting X niet als ANBI kan worden aangewezen, omdat aannemelijk is dat de voorzitter van de stichting zowel op grond van de statuten als op grond van de feitelijke omstandigheden de volledige zeggenschap heeft over het vermogen van de stichting.

Er zijn twee bestuurders binnen de stichting, waarvan de voorzitter, bij staking van de stemmen, op grond van de statuten de doorslaggevende stem heeft. In de statuten is ook opgenomen dat geen van de bestuurders over het vermogen van de stichting kan beschikken alsof het zijn eigen vermogen is. 

Het opnemen van een dergelijke bepaling in de statuten alleen is niet genoeg, ook moet volgens de Rechtbank door middel van de statuten en de interne organisatie feitelijk onmogelijk worden gemaakt dat een bestuurder over het vermogen kan beschikken alsof het zijn eigen vermogen is.

Omdat de statuten bepalen dat de voorzitter altijd de doorslaggevende stem heeft, heeft deze de beslissingsmacht over het vermogen van de stichting. De Rechtbank leidt hieruit af dat de feitelijke betrokkenheid van de penningmeester bij de stichting te verwaarlozen is.

Wil je dat jouw instelling in aanmerking komt voor de ANBI statuts? Dan moet de instelling aan alle in dit artikel genoemde voorwaarden voldoen. Let extra op met het gescheiden houden van het vermogen van de instelling. Zowel de statuten als de interne organisatie van de instelling moeten waarborgen dat de toekomstige schenkingen ten goede komen van de ANBI en niet aan de privébelangen van een of meer van de bestuurders!

¹ Rb Gelderland 24 maart 2015, nr AWB 14/8922 (RBGEL:2015:1934)
² Als bedoeld in art. 5b van de Algemene wet inzake rijksbelastingen.