"Het bestuur van de stichting bestaat uit [...] ten minste drie bestuurders, waarbij een (1) bestuurslid [...] tevens bestuurslid dient te zijn van de stichting [Y]. [...] Een bestuurder defungeert [...] door ontslag hem verleend door de gezamenlijke overige bestuurders. [...] Het bestuur is gevoegd deze statuten te wijzigen. Een besluit tot statutenwijziging moet met unanieme stemming worden genomen in een vergadering waarin alle bestuurders aanwezig zijn of vertegenwoordigd zijn [...]".

Een bepaling zoals hierboven was opgenomen in de statuten van stichting X. Tijdens een bestuursvergadering van deze stichting wordt de bestuurder die de kwaliteitszetel in nam, de bestuurder die ook bestuurder was in stichting Y, ontslagen. Hierna worden de statuten gewijzigd en wordt bovengenoemde bepaling uit de statuten verwijderd. Dit terwijl er op dat moment geen bestuurder met de kwaliteitszetel in het bestuur benoemd was.

Nee, oordelen de Kamer vor het Notariaat, de rechtbank¹ en later het Gerechtshof in Den Bosch². Een kwaliteitszetel wordt door de oprichters in de statuten opgenomen met een bepaald doel. Aan deze bedoeling van de oprichters kan niet zomaar voorbij worden gegaan. De oprichters van de stichting bepalen (op basis van artikel 2:293 BW) de structuur van de stichting. Zelfs als de statuten van de stichting een wijzigingsbevoegdheid van deze statuten toekennen aan de bestuurders, mag van de bedoeling van de bestuurders niet zonder meer worden afgeweken.

Omdat een "kwaliteitszetel-bepaling" al doel heeft dat altijd een bestuurder van een andere stichting zitting heeft in het bestuur van stichting X, kan alleen een statutenwijziging plaatsvinden als er ook daadwerkelijk een bestuurder van een andere stichting zitting heeft in het bestuur. Wanneer dit niet het geval is, moet aan de andere stichting om voordracht van een nieuwe bestuurder gevraagd worden en dient deze te worden en dient deze te worden benoemd alvorens de statuten kunnen worden gewijzigd.

Let dus op indien u een kwaliteitszetel in de statuten van uw stichting hebt staan, hieraan kan niet zomaar voorbij worden gegaan. De kwaliteitszetel dient altijd in acht te worden genomen door het bestuur van de stichting. Het kan namelijk zo zijn dat geen rechtsgeldige besluiten kunnen worden genomen indien de kwaliteitszetel niet is ingevuld. 

Bovendien kunnen op grond van artikel 2:298 BW bestuurders die handelen in strijd met statuten van de stichting worden ontslagen door de Rechtbank. In de eerder genoemde casus was om deze reden de bestuurder, eie de statutenwijziging doorvoerde zonder dat kwaliteitszetel was ingevuld, ontslagen.

¹ Rb Limburg, 9 oktober 2013, JONDR 2014/152
² Hof 's Hertogenbosch 1 mei 2014, nr HV 200.140.575/01