Hoe wordt een notariële akte uitgelegd?
Het komt nogal eens voor dat er onduidelijkheid bestaat over hoe een overeenkomst of moet worden uitgelegd. Het kan namelijk zijn dat de partijen van de overeenkomst andere bedoelingen hebben gehad bij het sluiten van de overeenkomst dan blijkt uit de bewoordingen van de overeenkomst of akte. De vraag is dan hoe de overeenkomst of akte moet worden uitgelegd. Grofweg zijn er twee uitlegmethoden te onderscheiden: de Haviltex-methode en de CAO-methode.
Wat is de Haviltex-norm?
De Haviltex-norm of Haviltex-formule, zoals deze uitlegmethode ook wel wordt genoemd, houdt in dat de uitleg van een overeenkomst of akte neerkomt op de zin die partijen over een weer redelijkerwijs aan de bepaling(en) van de overeenkomst of akte hebben mogen toekennen. Hierbij wordt rekening gehouden met de omstandigheden van het geval en wat de partijen redelijkerwijs van elkaar mochten verwachten.
Wat is de CAO-norm?
De CAO-norm is een puur taalkundige uitleg van de bepaling(en) van de overeenkomst of akte. Deze uitlegmethode gaat veel meer uit van de letterlijke bewoordingen van de overeenkomst. Dit wordt ook wel de objectieve uitleg genoemd, terwijl de Haviltex-norm veel subjectiever is.
Hoe wordt een notariële akte uitgelegd?
Nu we weten wat de twee verschillende methoden van uitleg zijn, kunnen we kijken welke uitleg gebruikt moet worden bij een notariële akte. De Hoge Raad, de hoogste rechter in Nederland, heeft geoordeeld dat een notariële akte objectief, naar de letter van de akte, moet worden uitgelegd (volgens de CAO-norm).
MAAR, en nu komt het: dit geldt alleen voor het goederenrechtelijke deel van een akte. De objectieve uitleg geldt dus voor de vaststelling van (de omvang van) het overgedragen of gevestigde recht in de notariële akte. Het obligatoire gedeelte van de overeenkomst moet subjectief worden uitgelegd.
Voorbeeld
Om het allemaal iets duidelijker te maken zal ik het proberen uit te leggen aan de hand van een hypotheekakte. In een hypotheekakte worden vaak zowel de vestiging van het recht van hypotheek op een woning of kantoorpand geregeld als ook de som van de hypotheeklening die hier tegenover staat en tegen welke rente de bank de hypotheeklening verstrekt. De hypotheekakte wordt vervolgens ingeschreven in het Hypotheekregister. Het gedeelte waarin de vestiging van het recht van hypotheek is geregeld moet objectief worden uitgelegd, omdat derden moeten kunnen afgaan op hetgeen in de akte is vermeld omtrent de vestiging van het recht van hypotheek, welke akte zij kunnen raadplegen in het Hypotheekregister.
Het gedeelte van de hypotheekakte dat gaat over de hoogte van de rente die betaald moet worden, speelt alleen een rol in de verhouding tussen de hypotheekgever en de hypotheeknemer, de contractspartijen. Deze bepalingen hebben geen werking tegenover derden en dienen daarom subjectief te worden uitgelegd. Dat wil zeggen dat bij de uitleg rekening wordt gehouden met wat partijen in de gegeven omstandigheden over en weer redelijkerwijs van elkaar mochten verwachten (volgens de Haviltex-norm).
Heb je vragen of wil je advies?
Heb je vragen of wil je een notariële akte laten opstellen door de specialisten van Marks Wachters notarissen? Neem dan contact met ons op door een bericht te sturen of door ons te bellen op (040) 244 8855 (locatie Eindhoven) of (040) 283 1303 (locatie Nuenen).
